Een paar dagen geleden was het Wereldrivierdolfijnendag – het geknipte moment om de rivierdolfijn in de bloemetjes te zetten! Die iconische soort zwemt rond in de grootste rivieren van Azië en Zuid-Amerika, en is een belangrijke indicator van de gezondheid van die rivieren. Hoewel de rivierdolfijn aan de top van de voedselketen staat, kampt ze met tal van bedreigingen. Daarom bundelen elf landen de krachten voor het voortbestaan van de soort: samen ondertekenen ze vandaag de Global Declaration for River Dolphins.

Rivierdolfijnen spelen een belangrijke rol in het onderwaterleven. Als roofdier zorgen ze voor evenwicht tussen verschillende vissoorten, en ze tonen ook hoe goed of slecht het gaat met de rivieren waarin ze leven: in rivieren die te vervuild of versnipperd zijn, of waarin te veel wordt gevist, kunnen ze niet goed overleven.

 Jessica Melo IDSM

Dit is de Amazonedolfijn (Sotalia fluviatilis).

Wist je dat er nog zes rivierdolfijnensoorten zijn? Die zijn allemaal ofwel bedreigd, ofwel ernstig bedreigd volgens het IUCN. Rivierdolfijnen raken vaak verstrikt in kieuwnetten – dat is zelfs hun belangrijkste doodsoorzaak. Dammen doen populaties opsplitsen en belemmeren de bewegingsvrijheid van dolfijnen én hun prooidieren, waardoor ze minder voedsel hebben. Milieuvervuiling met chemische producten tast hun leefgebieden dan weer aan.

De afgelopen weken verscheen er schrikwekkend nieuws over rivierdolfijnen. Meer dan 150 Orinoco- en Amazonedolfijnen lieten sinds 23 september het leven in het Braziliaanse Tefémeer. Dat is zo’n 10% van de lokale dolfijnenpopulatie. Ook honderden vissen spoelden dood aan. De oorzaak? Daar loopt het onderzoek naar. Wat wel vaststaat, is dat toenemende droogte en stijgende watertemperaturen een belangrijke rol speelden: in het meer klom het kwik tot boven de 39°C …

Wereldwijde verklaring voor rivierdolfijnen

Op 24 oktober 2023, hebben vertegenwoordigers van elf landen waarin rivierdolfijnen leven, maar ook ngo’s, VN-vertegenwoordigers en spelers uit de financiële en privésector de Global Declaration for River Dolphins ondertekend. 

Het doel? Zorgen dat de rivierdolfijnenaantallen wereldwijd stoppen met dalen, en de kwetsbare populaties in Azië verdubbelen.
De ondertekenaars verbinden zich ertoe:

• Wereldrivierdolfijnendag te promoten en te vieren (zo doen ze aan bewustmaking),
• te overleggen met industrieën over problemen rond waterkwaliteit en -kwantiteit,
• onderzoek naar rivierdolfijnen en hun bedreigingen aan te sturen,
• niet-duurzame visserijpraktijken een halt toe te roepen,
• een netwerk van beschermde rivierleefgebieden te creëren,
• het beheer van die leefgebieden efficiënter te maken.

 Nick Cox - WWF

Irrawaddydolfijn in Myanmar

Paraplusoort

Je leest het: de rivierdolfijnen hebben onze hulp nodig. Het goede nieuws? Als we rivierdolfijnen redden, beschermen we nog véél meer. Want honderden miljoenen mensen – en de wereldeconomie – hangen af van de kwaliteit van de rivieren waarin de dolfijnen leven. Rivieren zijn zoetwaterbronnen, en zoetwatervisserij voedt inheemse volkeren, lokale gemeenschappen en bewoners van wereldsteden.

De rivieren waarin de dolfijnen leven, herbergen de grootste diversiteit aan zoetwatervissen ter wereld en spelen een cruciale rol voor biodiversiteit op het land. Door rivierdolfijnen te redden, beschermen we dus duizenden vissoorten, maar ook jaguars en tijgers, mangroven en delta’s. Dat maakt van rivierdolfijnen een paraplusoort.

 WWF-Pakistan

Platanista minor

Samen ingrijpen voor het te laat is

Wereldwijd zijn er al mooie voorbeelden van geslaagde natuurbehoudsacties. Bijvoorbeeld in de Yangtze, de langste rivier in Azië, waar de Neophocaena asiaeorientalis leeft. Tientallen jaren lang slonk de populatie, maar dankzij gezamenlijke inspanningen steeg het aantal de afgelopen vijf jaar met 23% tot 1.249 individuen! En in de Indusrivier verdubbelde het aantal Platanista minor op twintig jaar tijd. Ook dat is het resultaat van samenwerkingen met overheden, gemeenschappen en andere partners van WWF.

 Justin Jin - WWF-US

Neophocaena asiaeorientalis

Maar de uitdagingen blijven te groot. We moeten onze acties drastisch kracht bijzetten. En dat is precies het doel van de Global Declaration for River Dolphins! Met die verklaring wil WWF een wereldwijde beweging op touw zetten voor rivierdolfijnen, rivieren én mensen. Heel wat landen erkennen het belang van rivierdolfijnen al. Nu moeten alle landen waarin ze voorkomen, een tandje bijsteken. We moeten samenwerken over grenzen heen om van elkaars ervaringen te leren, goede praktijken uit te wisselen en elkaar te steunen.