Goed nieuws voor de natuur! Een studie toont aan dat de soort in bepaalde bossen optreedt als ‘duurzame bosbeheerder’, en ervoor zorgt dat de bossen meer CO2 opslaan. Helaas is de Afrikaanse bosolifant ernstig met uitsterven bedreigd. We moeten hem dus absoluut beschermen, en wel nu.

Je hebt het waarschijnlijk al gehoord maar olifanten zijn heel slimme dieren! Ze hebben een ongelooflijk geheugen en spelen een belangrijke rol in hun leefomgeving. Maar het gaat niet goed met de olifant, en vooral niet met de Afrikaanse bosolifant. Die is ernstig bedreigd en heeft dus een erg onzekere toekomst. En we wisten al dat het voor het ecosysteem waarin de soort leeft, catastrofaal zou zijn als deze 'bosbeheerder' verdwijnt ...

Maar een recente studie (die verscheen in Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS)) heeft berekend wat precies de gevolgen zouden zijn voor de hele planeet moest de soort verdwijnen. En, je raadt 't al: de Afrikaanse bosolifant speelt een cruciale rol voor onze planeet.

 © James Morgan / WWF-US

De olifant als onmisbare bosbeheerder

De Afrikaanse bosolifant waakt over het op één na grootste tropische regenwoud ter wereld. Zonder deze vriendelijke reus zou het woud 6 à 9 procent minder koolstof of CO2 kunnen opvangen uit de atmosfeer (voor meer informatie over klimaatverandering: https://www.youtube.com/watch?v=i4bUjZkgr7s). En dat zou ervoor zorgen dat onze planeet sneller opwarmt.

Hoezo? Wel, Afrikaanse bosolifanten leven in kuddes van maximaal 20 olifanten. Ze eten bladeren, gras, zaden, vruchten en schors van bomen met een laag koolstofgehalte.

De zaden van vruchten die ze verteren, komen bijvoorbeeld via hun uitwerpselen (ja, via hun kaka) terug in de natuur terecht. Die zijn dan klaar om uit te groeien tot de grotere bomen van het woud. Wanneer ze volgroeid zijn, kunnen die bomen grote hoeveelheden koolstof opslaan.

De olifanten richten ook schade aan aan kleinere bomen, die snel groeien en weinig CO2 uit de lucht halen.

Afrikaanse bosolifanten planten dus zaadjes en vellen bomen. Zo is er meer lichtinval in het woud, en minder concurrentie voor de bomen die blijven staan. Resultaat: “dikke” bomen (bomen met hoge houtdichtheid) – die veel meer koolstof opslaan – krijgen meer ruimte, licht en voedingsstoffen.

Zonder de olifanten zouden de jonge “dunne” bomen (met lage houtdichtheid) blijven staan, en die kunnen lang niet zoveel CO2 opslaan als oudere “dikke” bomen (met hogere houtdichtheid).

© Andy Isaacson / WWF-US

De Afrikaanse bosolifant: sinds 2021 ernstig bedreigd

Tot in 2021 beschouwde de International Union for Conservation of Nature (IUCN) de Afrikaanse olifant als één soort. Die had de status 'kwetsbaar' op de Rode Lijst. Intussen zijn wetenschappers het erover eens dat er twee soorten Afrikaanse olifanten zijn: de savanneolifant en de bosolifant.

Bosolifanten zijn niet alleen kleiner dan savanneolifanten, ze zijn ook meer verlegen en ze planten zich trager voort. Helaas is het ook slechter gesteld met deze soort.

Stropers zijn uit op de slagtanden en het vlees van de Afrikaanse bosolifant en hierdoor kreeg de soort de status ernstig bedreigd. We moeten dus absoluut nú optreden om de soort te redden.

© naturepl.com / Will Burrard-Lucas / WWF

Hoe helpt WWF de Afrikaanse bosolifant?

In Kameroen, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Equatoriaal-Guinea en Ivoorkust leven nog kleine populaties Afrikaanse bosolifanten. De laatste grote populaties vind je in Gabon en de republiek Congo.

WWF-België is vooral actief in de republiek Congo, want Ntokou Pikounda National Park (427.200 hectare) en de omliggende wouden maken deel uit van de meest intacte ecosystemen van het Congobekken. Dit is ook het thuis gebied voor meer dan 500 bosolifanten en dus heel belangrijk voor hun overleving!

WWF helpt het park te beheren, en betrekt de lokale gemeenschappen daarbij. We zetten ons er ook in voor de strijd tegen stroperij.

'Tot in 2018 werd het park niet bewaakt. Daardoor konden stropers er gewoon binnen. Nu het park bewaakt wordt, leven er weer meer wilde dieren: het verschil is al merkbaar! We moeten deze parel van de natuur koste wat het kost beschermen', benadrukt projectbeheerder Pauwel De Wachter.

Zo helpen we een populatie Afrikaanse bosolifanten beschermen, en die soort is essentieel voor de toekomst van onze planeet.